سازه های موثر بر مشارکت بهره برداران در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی: مورد مطالعه حوزه ی رودخانه ی بوژان شهرستان نیشابور

در راستای توسعه ی منابع آب، اقدامات زیادی جهت کنترل و انتقال آب انجام گرفته است، در حالی که اقدامات کافی جهت توزیع اصولی آب در مزرعه به دلیل عدم اجرای کامل شبکه های توزیع، صورت نگرفته است. یکی از راه های ارتقای بهره وری در این رابطه، اجرای شبکه های فرعی آبیاری و زهکشی است. بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی سازه های موثر بر مشارکت بهره برداران در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری در حوزه ی رودخانه ی بوژان شهرستان نیشابور پرداخته است. روش تحقیق از نوع توصیفی – همبستگی بود که در اجرای آن از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه ی مورد مطالعه، بهره برداران حوزه ی رودخانه ی بوژان در شهرستان نیشابور بودند. به منظور انتخاب نمونه ها، از روش نمونه گیری تصادفی متناسب استفاده و حجم نمونه 254 بهره بردار تعیین گردید. نتایج نشان داد که از بین متغیرهای تحقیق، ده متغیر مراجعه ی دیگران به بهره بردار، بازدید از مزارع نمایشی، ملاقات با مروجان و کارشناسان، دسترسی به اعتبارات و تسهیلات، تحصیلات، میزان آب در دسترس، مقدار اراضی زیرکشت، آگاهی از مزایا و معایب مشارکت، اختلاف با جهاد کشاورزی و رضایتمندی شغلی، توانستند جمعاً 60 درصد از تغییرات متغیر وابسته ی میزان مشارکت بهره برداران در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری را پیش بینی کنند. نتایج حاصل از واکاوی علّی متغیرها نشان داد که متغیرهای دسترسی به اعتبارات و تسهیلات، تحصیلات، مقدار اراضی زیرکشت و نگرش بهره برداران نسبت به مشارکت، بر متغیر وابسته ی میزان مشارکت در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری، اثر مستقیم داشته اند. در حالی که، متغیرهای شرکت در کلاس های ترویجی، رضایتمندی شغلی و تعداد اعضای خانوار بر متغیر وابسته ی میزان مشارکت در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری، اثر غیر مستقیم داشته اند. همچنین متغیرهای میزان مراجعه سایر بهره برداران به بهره بردار، بازدید از مزارع نمایشی، ملاقات با مروجان و کارشناسان، سابقه ی اختلاف با جهاد کشاورزی، میزان آب در دسترس، دارایی، درآمد و آگاهی بهره برداران از مزایا و معایب مشارکت، تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر میزان مشارکت در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری داشته اند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش، بمنظور ارتقای مشارکت بهره برداران در توسعه ی شبکه های فرعی آبیاری، پیشنهادهای اجرایی ارائه گردیده است.